Live Laugh Love!
ADHD/Autisme spectrum
Wat? Behandeling? Oorzaken? Kun je zelf iets doen?.... de eerste vragen die bij ons oprijzen...
Wat is het?
ADHD is de afkorting voor Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder. Kinderen (en volwassenen) met ADHD kunnen zich moeilijk concentreren en zijn hyperactief en erg impulsief. Ze zijn enorm snel afgeleid, hebben het moeilijk om taken te verrichten die ze niet leuk vinden, kunnen moeilijk aanwijzingen opvolgen, vallen anderen gemakkelijk in de rede. Ze hebben moeite om een opdracht af te maken, hun spel uit te spelen of hun speelgoed op te ruimen. Ze zijn altijd aan het rennen, klimmen, springen of friemelen. Voor een kind met een ernstige vorm van ADHD is het moeilijk om op een normale manier school te lopen.
ADHD is het onderwerp van heel wat discussies, omdat veel kinderen onterecht de diagnose ADHD krijgen. Om over ADHD te kunnen spreken,
- moeten de symptomen al voor het zevende levensjaar optreden.
- moeten de symptomen overal optreden en niet alleen in bepaalde omstandigheden zoals een (saaie) klas.
- moeten de symptomen voldoende ernstig zijn en minimaal zes maanden aanhouden.
- moeten de symptomen abnormaal zijn voor de leeftijd van het kind. Van een tweejarige peuter bijvoorbeeld kan je niet verwachten dat hij zich voor de duur van een langspeelfilm kan concentreren.
Aandachtsstoornissen wijzen niet noodzakelijk op ADHD. Ze kunnen ook het gevolg zijn van bepaalde medicatie (bv. sommige middelen die voorgeschreven worden tegen astma of verkoudheid) of ze kunnen samenhangen met depressiviteit, met een bipolaire stoornis, een paniekstoornis, een psychotische stoornis, autisme...
Als kinderen concentratieproblemen hebben, dan is het belangrijk om eerst andere mogelijke oorzaken uit te sluiten, zoals problemen thuis...
Vroeger dacht men dat volwassenen hun ADHD ontgroeiden. Onderzoek heeft uitgewezen dat dat niet altijd het geval is. Er zijn echter ook mensen die hyperactief zijn en daar perfect mee kunnen leven. Wellicht is hun hoge activiteit eerder een kwestie van temperament dan dat er echt sprake is van ADHD. Overigens bestaat er ook ADD, dat is ADHD zonder de hyperactiviteit.
"Lees-wijzer"!
- Volwassenen met ADHD: theorie en casuïstiek. - A.M.D.N. van Lammeren; e.a. - ISBN 9789023246480
- Koen - ik heb geen ADHD, want ik ben anders dan Leon. - G. Verheijden; e.a. - ISBN 9789077822500
- Zit stil! Handleiding voor het opvoeden van overbeweeglijke kinderen. -
T. Compernolle, e.a. - ISBN 9789020997163 - Het is alsmaar zo druk in mijn hoofd: over ADHD en ADD bij volwassenen. - B. van Heycop ten Ham - ISBN 9789461054791
- Succes met je ADHD! Gesprekken met (buiten)gewone mensen met ADHD. - R. Iedema; e.a. - ISBN 9789078709114
Waar zit de overlap tussen ADHD en autisme?
ADHD en autisme gaan opvallend vaak samen. Waar komt de overlap vandaan? Aandachtsproblemen zijn de kern, denken onderzoekers. Dat inzicht kan misschien helpen bij de behandeling.
ADHD staat voor druk gedrag en concentratieproblemen. Autisme kenmerkt zich door communicatieproblemen, sociale problemen en repetitief gedrag in de vorm van bewegingen, gewoonten of interesses.
Wat is ADHD & Wat is Autisme?
Wat is ADHD?
ADHD staat voor 'Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder' of een 'aandachtstekort-/hyperactiviteitsstoornis'. Hierbij ervaren mensen sinds hun kinderjaren problemen door:
- een aandachtstekort
- rusteloosheid
- impulsiviteit
Soms staat de impulsiviteit voorop, soms de problemen in aandacht en organisatie.
Wat is autisme?
Autisme is een ingrijpende stoornis in de ontwikkeling van het kind met gevolgen voor de rest van het leven. Autisme heeft een waaier van symptomen, daarom spreken we ook van autisme spectrum stoornis. De symptomen kunnen erg verschillen in persoon en per leeftijd, in ernst en verschijningsvorm. De belangrijkste kenmerken zijn:
- moeilijkheden in de sociale omgang
- moeilijkheden met communicatie
- vasthouden aan routines, rituelen en moeite met verandering
- beperkte stereotype interesses
Bron UZ Brussel
ADHD en tegelijkertijd autisme hebben...?
Jan Buitelaar, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie in het Radboud UMC, had onlangs nog zo'n puber in zijn behandelkamer. 'Hij was zijn fiets kwijt, dus nam hij die van zijn zus mee naar school. Zonder het te vragen of zich te verontschuldigen.' Een teken dat hij een sociale antenne mist, aldus Buitelaar. Een ADHD'er zonder autisme handelt misschien net zo impulsief, maar beseft wel dat hij iets goed te maken heeft.
In het wetenschappelijk onderzoek bleven ADHD en autisme lange tijd gescheiden werelden. ADHD staat voor druk gedrag en concentratieproblemen. Autisme kenmerkt zich door communicatieproblemen, sociale problemen en repetitief gedrag in de vorm van bewegingen, gewoonten of interesses. Pas vanaf halverwege de jaren nul richtten onderzoekers zich meer op de overlap tussen de twee aandoeningen. Die bleek best groot. Zo zou 20 tot 50 procent van de ADHD'ers ook autistische trekjes vertonen. Andersom variëren de schattingen voor mensen met autisme die ook ADHD hebben van 30 procent tot uitschieters van zelfs 80 procent, hoewel dat laatste cijfer gebaseerd is op een onderzoeksgroep van slechts 83 kinderen.
Tweelingstudies?
De overlap is geen toeval, maar deels genetisch bepaald, blijkt uit tweelingstudies. Zou die dan ook in het brein te vinden zijn? Dat mag best eens beter onderzocht worden, bepleitte hersenonderzoeker Laurence O'Dwyer in november in The Guardian. Zelf keek hij bij het Donders Instituut in Nijmegen of autisme zichtbaar is in het brein van ADHD'ers. Hij vergeleek hersenscans van 239 kinderen en jongeren met ADHD met die van proefpersonen zonder ADHD. Ook testte hij hen met een vragenlijst op autismekenmerken. Geheel volgens verwachting scoorden degenen met ADHD daarop gemiddeld een stuk hoger. Daarnaast bleek een hoge score zowel bij ADHD'ers als bij de controlegroep gelinkt aan een afwijkende interactie tussen twee specifieke breingebieden in de basale ganglia, een diepgelegen gebied dat betrokken is bij onder meer het belonings- en motivatiesysteem.
Normaal gesproken krijgen we vanuit dat breingebied een seintje als we de stem horen van een geliefde of iemand zien glimlachen, zodat we het herkennen als iets leuks en belangrijks - iets dat onze aandacht waard is. Mensen met een autistische stoornis krijgen die sociale 'beloning' vanuit het brein misschien niet en zijn daardoor minder gemotiveerd om aandacht te besteden aan sociale prikkels als stemmen en gezichtsuitdrukkingen. Het zou kunnen verklaren waarom ze vaak moeite hebben erop te reageren.
Toch is Buitelaar, die ook betrokken was bij het onderzoek, voorzichtig. 'Natuurlijk zijn sommige gebieden meer betrokken dan andere, maar eigenlijk zit een psychiatrische stoornis door het hele brein. Het probleem zit in de samenwerking tussen hersengebieden.' De afwijkende interactie die O'Dwyer vond zou één puzzelstukje kunnen zijn in het breinnetwerk dat betrokken is bij autisme.
Een interessante vraag is vervolgens waar het ADHD- en autisme-netwerk elkaar vinden. Gezien de symptomen in de praktijk is Buitelaar ervan overtuigd dat aandachtsproblemen de kern van de overlap vormen. 'Dat kan gaan om problemen met het verwerken van prikkels, om slechte aandacht of selectieve aandacht.'